Tôi di chuyển nhanh, nói nhanh, suy nghĩ nhanh và lái xe nhanh. Khi tôi di chuyển càng nhanh thì tôi càng có xu hướng chìm đắm trong suy nghĩ và khó trải nghiệm trọn vẹn khoảnh khắc hiện tại. Một buổi sáng, tôi bị cuốn vào guồng quay của cuộc sống đến nỗi, trong khi chải lại mái tóc ướt và sạch của mình, tôi đã tự hỏi “sáng nay mình đã đi tắm chưa?” Tôi đã hoàn toàn bị cuốn vào danh sách “việc cần làm” của mình trong ngày.
Làm mọi việc với một tốc độ rất nhanh này cũng ngăn cản tôi nhận thức được rằng mình đã ăn, ăn bao nhiêu và liệu tôi có thích những gì tôi đã ăn hay không? Đã bao nhiêu lần bạn dừng lại sau khi chìm trong suy nghĩ và thấy túi khoai tây chiên trống rỗng mà không hề biết rằng mình đã ăn hết? Để sống trọn vẹn trong giây phút hiện tại và đánh thức các giác quan, chúng ta cần phải chú ý đến tâm trí của mình một chút. Bạn không thể trải nghiệm chuyến đi khi cảnh quan đang quay cuồng đúng không? Bạn đang thiếu thông tin cần thiết để tạo ra cuộc sống như mình mong muốn. Sống chậm lại giúp bạn có cơ hội nhận thấy được bản thân đang cảm thấy thế nào, đang nghĩ gì và những cảm giác trong cơ thể (chẳng hạn như đói và no) cũng như phong cảnh, mùi vị và âm thanh xung quanh. Những thông điệp này chính là kim chỉ nam cho cuộc sống.
Sự thật là không có gì để sửa chữa, nhưng có nhiều điều để khám phá với lòng tử tế.
Nếu giống như tôi, bạn cảm thấy rất cấp bách phải sửa cách ăn uống, sửa cơ thể hay sửa cuộc sống. Nhưng điều đó sẽ khiến bạn có cảm giác cứ loanh quanh mãi mà chẳng đi đến đâu. Sự thật là không có gì để sửa chữa, nhưng có rất nhiều điều để khám phá bằng sự tò mò và lòng tốt. Đầu tiên, chậm lại, đặt mình vào vị trí hoàn hảo để lắng nghe câu trả lời từ bên trong tâm trí. Khi đó, bạn sẽ biết cơ thể bạn muốn và cần gì, thực phẩm bạn ăn, cũng như sự thật về con người của bạn.
Ăn chậm lại và khám phá các giác quan khi bạn ăn mới chỉ là bước khởi đầu. Khi bạn học cách tận hưởng những khoảnh khắc bạn có với thức ăn và cơ thể của mình, toàn bộ cuộc sống của bạn sẽ tràn ngập vẻ đẹp của sự quan tâm và tình yêu thương. Sống chậm lại giúp bạn chú ý nhiều hơn. Những gì bạn nhận thấy có thể dạy cho bạn nhiều điều về các khía cạnh quan trọng trong cuộc sống. Các câu trả lời đang chờ đợi bạn; tất cả những gì bạn cần làm là chậm lại để lắng nghe.
Ngồi xuống và chỉ ăn
Khi tôi nói “ngồi xuống và chỉ ăn”, điều đó không có nghĩa là ngồi trong xe của bạn và ăn khi bạn đang lái xe, hay ngồi vào bàn làm việc và ăn trước máy tính hoặc ngồi xuống trước TV và ăn trong khi bạn đang xem chương trình yêu thích của mình. Tôi khuyên bạn nên ngồi xuống bàn trong nhà riêng hoặc căn hộ của bạn (tốt nhất là trong phòng ăn hoặc nhà bếp) và ăn mà không có bất kỳ điều gì làm phân tâm. Chỉ có bạn và thức ăn của bạn. Hãy dành 100% sự chú ý để nhai và thưởng thức món ăn. Nếu bạn muốn ngồi bên ngoài để ăn, điều đó thật tuyệt vời. Hãy dành một chút thời gian để thừa nhận sự sang trọng của lựa chọn đó.
Tôi nhận ra rằng yêu cầu bạn “chỉ ăn” là một yêu cầu khó để thực hiện. Hầu hết chúng ta vừa ăn vừa làm những việc khác. Bạn có biết rằng 20% các bữa ăn của người Mỹ được dùng trong xe hơi? Và nghiên cứu từ Hartman Group cho thấy 62% chuyên gia thường ăn trưa tại bàn làm việc, một hiện tượng mà các nhà khoa học xã hội gọi là “ăn uống trên máy tính để bàn”. Việc nhấm nháp vô thức trước màn hình (máy tính hoặc TV) trong khi bạn đang làm việc hoặc xem truyền hình dẫn đến việc ăn nhiều hơn so với nhu cầu của cơ thể. Làm việc đa nhiệm sẽ không giúp cho não bộ hoạt động tốt, bởi vì khi sự chú ý của bạn bị phân chia, mức độ hiệu quả sẽ chỉ bằng một nửa. Ngay cả khi bạn “chỉ đang ăn”, nếu bạn mơ mộng về những thứ khác, bạn sẽ bỏ lỡ cả niềm vui khi được ăn và những tín hiệu cho bạn biết cơ thể đã được nạp đủ thức ăn.
Tôi yêu thích thực hành “ngồi xuống và chỉ ăn” tại khóa tu thiền. Một trong những thú vui lớn nhất của tôi khi tham gia một khóa tu thiền hoặc yoga là có nhiều thời gian để ăn – ít nhất là một giờ. Tôi rất thích ăn một mình (vì các bữa ăn thường được dùng trong im lặng), và các bữa ăn là đồ chay, hữu cơ, có nguồn gốc địa phương và được chế biến bởi những bàn tay nhân ái. Không có gì xa xỉ hơn việc chuẩn bị những bữa ăn sẵn sàng chờ bạn và mọi người trên khắp thế giới đến thưởng thức. Hương vị dường như trở nên rất tuyệt khi mỗi miếng ăn đều chứa đầy sự kỳ diệu và bổ dưỡng.
Thực hành cho bữa ăn tiếp theo của bạn
Khi bạn không bị quấy rầy, không bị xao nhãng hãy dành ra khoảng 30 phút, chọn một món ăn khiến bạn hài lòng. Không nhất thiết phải là một bữa ăn dành cho người sành ăn. Ví dụ, tôi cảm thấy không điều gì tuyệt hơn khi ngồi thưởng thức một đĩa cà chua tươi (đặc biệt là vào mùa hè), bơ và pho mát dê với một ít giấm balsamic và dầu ô liu rưới lên trên cùng với một ít khoai tây chiên. Sử dụng những bước cơ bản của việc ăn uống trong thiền định (BASICS). Đưa sự chú ý trở về bữa ăn bất cứ lúc nào tâm trí lãng quên rằng bạn đang nhai, nếm và thưởng thức. Tâm trí đi lang thang là một điều bình thường. Bạn chỉ cần để ý và tiếp tục đưa sự chú tâm của mình quay trở về bữa ăn và thưởng thức.
Những điều cơ bản của việc ăn uống trong thiền định cung cấp một kim chỉ nam để bạn thực hành “ngồi xuống và chỉ ăn”. Từ viết tắt BASICS có thể hướng dẫn bạn trước, trong và sau khi ăn. Thực hành với những hướng dẫn này có thể thay đổi cách bạn ăn mãi mãi. Đó là bài học yêu thích được mọi người rút ra từ lớp học của tôi.
B là viết tắt của Breath and Belly Check Before You Eat (Kiểm tra hơi thở và bụng trước khi ăn).
Trước khi ăn, hãy hít thở sâu 5 lần. Để ý xem bạn có cảm giác đói về thể chất, chẳng hạn như bạn có cảm giác cồn cào trong dạ dày không? Bạn đói như thế nào? Vì sao bạn lại đói? Có thể bạn đang đói hoặc có thể bạn đang buồn chán, mệt mỏi, căng thẳng. Nếu cảm thấy đói, hãy dành thời gian chọn đồ ăn và thưởng thức. Nếu không, có thể cơ thể bạn đang muốn điều gì khác, chẳng hạn như vận động hoặc nghỉ ngơi.
A là viết tắt của Assess Your Food (Đánh giá thức ăn của bạn)
Thức ăn của bạn trông như thế nào? Hãy chú ý vào màu sắc. Món ăn đó có hấp dẫn không? mùi vị như thế nào? Thực phẩm này đến từ đâu? Là sản phẩm tươi, chưa qua chế biến, hay đã được xử lý kỹ càng? Đây có phải là thức ăn bạn thực sự muốn? Một khoảng dừng ngắn để đánh giá có thể cung cấp cho bạn nhiều thông tin.
S là viết tắt của Slow Down (Chậm lại).
Sau khi bạn xác định rằng mình đang đói và đã chọn ăn gì, việc ăn chậm lại có thể giúp bạn thưởng thức món ăn của mình và biết được thời điểm cơ thể báo hiệu là đã ăn đủ. Để giảm tốc độ, hãy đặt nĩa hoặc thìa xuống giữa các lần cắn, tạm dừng và hít thở giữa các lần cắn, nhai và nuốt hoàn toàn thức ăn.
I là viết tắt của Investigate Your Hunger Throughout the Meal (Điều tra cơn đói của bạn trong suốt bữa ăn).Hãy nhận biết sự xao nhãng và tiếp tục đưa sự chú ý của bạn trở lại bữa ăn, thưởng thức và đánh giá cảm giác đói và no của bạn trong suốt bữa ăn. Giữa chừng, bạn có thể phát hiện ra mình không còn đói, ngay cả khi vẫn còn thức ăn trên đĩa. Cho phép bản thân dừng hoặc tiếp tục ăn dựa trên nhận thức về cảm giác đói và no của bạn.
C là viết tắt của Chew Your Food Thoroughly (Nhai thức ăn của bạn thật kỹ càng).
Khi bạn nhai kỹ, cơ thể sẽ xử lý thức ăn hiệu quả hơn và cơ thể sẽ nhận được nhiều giá trị dinh dưỡng hơn. Khi cơ thể bạn đã được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, nó sẽ cho bạn biết bằng cách xua tan cảm giác đói. Nhai kỹ giúp bạn ăn chậm lại, ngon miệng hơn, cải thiện sức khỏe răng miệng và loại bỏ cảm giác khó chịu của chứng khó tiêu trong bụng.
S là viết tắt của Savour Your Food (Thưởng thức món ăn của bạn).
Thực phẩm là một phần tuyệt vời trong cuộc sống của chúng ta. Thưởng thức món ăn của bạn có nghĩa là dành thời gian để chọn món bạn thực sự thích và điều đó sẽ đem lại cho bạn sự hài lòng. Chọn món ăn có ích cho cơ thể và vị giác của bạn, đồng thời hãy có mặt đầy đủ để tận hưởng và trải nghiệm trọn vẹn bữa ăn. Mỗi khi bạn ngồi xuống để ăn có thể là một cơ hội để thưởng thức.
Trích từ Savor Every Bite – Huyền Trang lược dịch