Chúng ta từng bị dán nhãn chưa? Nếu thành thật trả lời, thì có lẽ, ai trong chúng ta cũng sẽ nói “có”. Một vài người gọi chúng ta là “con của ai đó”, “mẹ của ai đó”, “người làm việc này”; hoặc tệ hại hơn nữa là “người đã gây ra điều đáng tiếc ấy”…

Và, cũng như thế, chúng ta “dán nhãn” những người khác quanh mình. Thay vì nhìn nhận họ là chính họ, là một con người – giống hệt ta vậy – cũng có nhu cầu yêu thương và được yêu thương, cũng cần được cảm thông, chia sẻ; chúng ta gọi họ là “đồng nghiệp khó chịu”, “sếp khó tính”, “người đã làm khổ bạn thân của ta”… Điều ấy vô tình biến chúng ta thành một người khó chịu, ưa phán xét.

Thật vậy! Bạn hãy thử thả lỏng và cảm nhận xem, bụng, ngực và đầu của bạn cảm thấy như thế nào khi bạn nghĩ về vấn đề này, về cách người khác “dán nhãn” cho bạn? Khi thả lỏng như thế, chúng ta nhận ra rằng, việc bị “dán nhãn” gây ra cảm giác thật sự không thoải mái, không dễ chịu chút nào. Cũng như thế, những người bị chúng ta “dán nhãn” cũng cảm thấy y như vậy – không thoải mái, thậm chí, có gì đó rất giống bị bắt nạt.

Chúng ta và những người quanh ta, đôi khi tự làm bản thân mình loay hoay với những cảm giác khó chịu từ việc “dán nhãn” và “bị dán nhãn”. Những cảm giác ấy vô hình và tồn tại trong cuộc sống của chúng ta một cách lặng lẽ. Nhưng rõ ràng, tác động của việc dán nhãn không hề nhỏ. Nó tạo ra sự trăn trở, ray rứt, bực bội, cáu giận…; thậm chí, nó khiến chúng ta khó ngủ, mất ngủ. Phải thôi, đâu dễ có mấy ai chấp nhận được việc người khác không đánh giá mình là mình, mà chỉ ghi nhớ mình bằng một việc mình từng làm, hoặc mình chỉ là một nhân vật được nhắc đến thông qua một ai khác.

Tại sao đề tài này lại liên quan trực tiếp đến giấc ngủ của chúng ta? Bởi, như trên đã nói, bất kỳ ai bị dán nhãn đều không thể cảm thấy thoải mái, hài lòng. Nếu phải mô tả bằng những từ ngữ tiêu cực, thì đó sẽ là sự bực tức, phẫn uất và bất bình. Đây là những cảm xúc khiến chúng ta khó đi vào giấc ngủ, khó ngủ ngon. 

Tất nhiên, chúng ta không thể bước ra ngoài và đưa ra lời đề nghị “đừng dán nhãn tôi” với tất cả những người mà mình gặp trong ngày, trong đời. Vậy, giải pháp nào để chúng ta có thể hóa giải những cảm xúc vừa nêu đó, để có giấc ngủ chất lượng hơn? Đơn giản là hãy bắt đầu nhắc nhở bản thân mình đừng dán nhãn người khác!

Hãy nhắc nhở bản thân mình điều ấy bằng tất cả sự chánh niệm. Bởi, chỉ khi chánh niệm, cả cơ thể và tâm trí của bạn mới được thư giãn. Khi thả lỏng và đưa ý nghĩ của mình về duy nhất một điều – không dán nhãn người khác – bạn cũng sẽ nhận ra rằng, bạn cần ghi nhận bản thân mình nhiều hơn. Bởi, sự thật, chính chúng ta cũng từng tự dán nhãn bản thân mình nhiều lần rồi. Và, cứ như thế, dần dà bạn sẽ điều chỉnh được cách mọi người xung quanh nhìn nhận bạn, ghi nhận bạn đúng với bạn đang là chứ không phải thông qua một nhãn dán nào cả.

Bạn thử hình dung thế này, khi nhìn thấy một người, bạn có thấy họ là chính họ không? Hay bạn sẽ phản xạ theo thói quen, dán nhãn họ là “nhân viên thu ngân”,  “mẹ của cậu bé đá bóng” hoặc “đồng nghiệp cũ từng gây khó chịu”? Khi thành thật trả lời câu hỏi này, bạn nhận ra ngay, dán nhãn người khác vốn trở thành một phản xạ, thành thói quen của đa phần chúng ta.

Nhưng như thế là rất thiếu khách quan, thậm chí có thể nói là không công bằng với người khác. Và, khi bạn phạm vào việc dán nhãn người khác, thì tự nhiên họ cũng sẽ áp dụng thói quen dán nhãn này lên cho bạn thôi. Nếu nhìn nhận khách quan, thì chúng ta đều là con người, chúng ta đều hướng đến niềm vui, hạnh phúc.

Thế nên, nếu bạn muốn thay đổi điều này, hãy thử thực hành với những ai mà bạn gặp trong ngày. Có thể là trong cửa hàng tạp hóa, tại nơi bạn làm việc, hoặc ở  ghế đá công viên. Bất kỳ ai. Và để thiết lập thói quen này hiệu quả nhất, bạn nên bắt đầu với những người mà bạn không hề quen biết, không hiểu gì về họ.

Khi chưa từng tiếp xúc, không có định kiến, không hề biết gì về người kia, bạn sẽ dễ dàng quan sát họ với tất cả sự khách quan của mình. Họ là họ, là một con người đang sống quanh bạn. Họ có nhu cầu yêu thương, sẻ chia. Và, họ giống bạn, đang trên hành trình tìm kiếm hạnh phúc. Cứ thế, lần lượt hết người này đến người khác, những người bạn không quen biết mà gặp trong ngày. Hãy quan sát cảm xúc của mình khi nhìn nhận họ là họ, không có những nhãn dán mà não bạn đã đề xuất cho bạn. Quan sát thật kỹ. Và, quan trọng hơn hết, hãy ghi nhận bản thân vì bạn đã không dán nhãn người khác.

Thực tế, não của chúng ta sẽ cung cấp những thông tin theo hướng dán nhãn – họ làm công việc gì, họ ăn mặc thế nào, họ có hành vi gì đặc trưng…? Thế nên, nếu bạn từ chối những thông tin mà chính não bộ của bạn đã cung cấp cho bạn, để nhìn nhận người khác đúng như họ đang là, thì rõ ràng, bạn rất đáng ghi nhận.

Sau một thời gian, bạn hãy thử chuyển hướng từ những người không quen biết sang những người có quen biết nhưng ít thân, rồi tăng dần mức độ thân giữa bạn với người mà bạn muốn quan sát. Mối quan hệ càng lâu năm, càng bền chặt thì sẽ càng khó thực hành thói quen này. Bởi kỷ niệm, cảm xúc cũ, định kiến sẽ khiến não bạn cung cấp nhiều nhãn dán hơn cả những người lạ. Nhưng hãy kiên nhẫn, rồi bạn cũng sẽ làm được, như với những người bạn không quen biết mà bạn đã chọn để thực hành trước đây.

Từ ngày đầu tiên của quá trình xây dựng thói quen này, hãy quan sát chính mình, từ cảm xúc bên trong đến cả phản ứng bên ngoài của cơ thể. Và, quan trọng nữa là hãy quan sát xem giấc ngủ của bạn có được cải thiện không. Chắc chắn sẽ có. Bởi, bài thực hành này dẫn bạn đến đích quan trọng nhất, đó là nhìn nhận bản thân, nhìn nhận người khác ở góc độ thật nhất và nhân văn nhất – tình yêu, sự sẻ chia và hướng đến sự bình an.

TRƯƠNG THANH THÙY

Cùng thực hành nội dung để có giấc ngủ chất lượng trên app ANSpace bằng cách vào mục Tìm kiếm (Nhập từ khóa) => Giấc ngủ

Tải và trải nghiệm ngay app ANSpace:

– IOS: https://apple.co/3xoPaJN

– Android: https://bit.ly/3aPxRK8